دکتر گوارش چه بیماری هایی را درمان میکند؟

دکتر گوارش کسی است که بیماری‌های مرتبط با دستگاه گوارش بدن، شامل حلق، مری، معده، روده‌ها و بخش‌های دیگری از بدن را درمان می‌کند. دستگاه گوارش وظایف مختلفی دارد که خوردن غذا، حرکت دادن آن در مسیر گوارش، جذب مواد مورد نیاز و در نهایت دفع مواد زاید از مهم‌ترین بخش‌های آن هستند.

در نتیجه متخصص گوارش باید در تمام این بخش‌ها تخصص و سررشته داشته باشد. البته بهتر است که دکتر گوارش را دکتر فوق تخصص گوارش و کبد (Gastroenterologist) صدا بزنیم؛ چرا که بخش مهمی از سیستم گوارشی بدن توسط کبد اداره می‌شود و دکترهای این رشته درباره‌ی کبد هم تخصص دارند.

بیماری‌های مرتبط با کبد شامل بیماری‌های کیسه صفرا و مجاری صفراوی و البته لوزالمعده می‌شوند.

دکتر گوارش با استفاده از روش‌های تصویربرداری و با تکیه بر توان تشخیص خودشان، می‌توانند بیماری‌ های دستگاه گوارش را در زنان و مردان تشخیص دهند. دقت داشته باشید که بین دکتر متخصص گوارش آقا و خانم تفاوتی وجود ندارد.

البته برخی از افراد ترجیح می‌دهند برای آزمایش‌های مربوط به روده، از جمله درباره بیماری‌های مقعدی و آزمایش‌هایی نظیر کولونوسکوپی پیش دکتر گوارش هم جنس خودشان بروند.

پیشنهاد: هر آنچه که درباره دکتر گوارش کیست باید بدانید

دستگاه گوارش ما از چه بخش‌هایی تشکیل شده است؟

۱- دهان (Mouth)

۲- مری (Esophagus)

۳- معده (Stomach)

۴- روده کوچک (Small Intestine)

۵- لوزالمعده (Pancreas)

۶- کبد (Liver)

۷- کیسه صفرا (GallBladder)

۸- روده بزرگ (Large Intestine)

۹- رکتوم (Rectum)

۱۰- مقعد (Anus)

برای درمان چه بیماری‌هایی پیش دکتر متخصص گوارش و کبد برویم؟

۱- یبوست (Constipation)

۲- ورم معده (Gastritis)

۳- سندروم روده تحریک‌پذیر (IBS)

۴- رفلاکس معده (Acid Reflux)

۵- سوء هاضمه (Indigestion)

۶- زخم معده (Stomach Ulcer)

۷- زخم اثنی عشر (Duodenal Ulcer)

۸– کبد چرب (Fatty Liver)

با دیدن چه علائمی باید پیش دکتر متخصص گوارش برویم؟

۱- اگر بیشتر یا کمتر از حد معمول مدفوع می‌کنید

یک انسان عادی می‌تواند از روزی ۳ بار تا هفته‌ای ۳ بار مدفوع داشته باشد. اگر تعداد دفعات مدفوع کردن شما در طول هفته کمتر از ۳ بار است یا اینکه روزانه بیشتر از ۳ بار مدفوع دارید، باید با متخصص گوارش صحبت کنید. اسهال یا یبوست موقتی به خودی خودی نمی‌تواند نشانه‌ی بیماری باشد. اما زمانی که چنین مواردی پشت سر هم تکرار شوند، می‌توانند منجر به بروز مشکلات جدی شوند. چنین علائمی را جدی بگیرید.

اگر تعداد دفعات مدفوع کردن شما در طول هفته کمتر از ۳ بار است یا اینکه روزانه بیشتر از ۳ بار مدفوع دارید، باید با دکتر گوارش صحبت کنید.

۲- در صورتی که مدفوع سیاه دارید

در صورتی که مدفوع سیاه دارید و در آن اثری از خون دیده نمی‌شود، احتمالا با تغییر دادن رژیم غذایی یا قطع مصرف دارویی که استفاده می‌کنید می‌توانید خودتان را درمان کنید. البته ممکن است یکی از انواع آلسر مثل زخم معده داشته باشید و در اثر خونریزی، چنین مشکلی برایتان پیش آمده باشد.

خون در واکنش با اسید معده تغییر رنگ می‌دهد و سیاه می‌شود که ممکن است یکی از دلایل تیره شدن مدفوع باشد. مراجعه به متخصص گوارش و دادن تست‌های لازم می‌تواند دلیل اصلی این اتفاق را به شما بگوید.

۳- در صورتی که مدفوع خونی دارید

وجود خون در مدفوع یا مدفوع خونی می‌تواند ناشی از بیماری‌های متعددی باشد. اما مهم است که به محض دیدن چنین موضوعی با دکتر گوارش تماس بگیرید. ممکن است مشکل از یک یبوست ساده باشد یا در صورت داشتن اسهال خونی و مدفوع خونی می‌تواند دلیل احتمالی وجود بیماری کرون، زخم یا سرطان روده، التهاب کولیت یا ایسکمی باشد.

۴- اگر خونریزی مقعدی دارید

خونریزی از مقعد می‌تواند به دلایل متعددی اتفاق بیفتد. اما این خونریزی می‌تواند ناشی از خونریزی در روده‌ها، پارگی و زخم در بافت مقعد یا بیماری‌هایی مثل بواسیر باشد. حتی ممکن است مشکلات بزرگ‌تری مثل سرطان سلامتی شما را تهدید کند. خونریزی مقعدی را باید به شدت جدی بگیرید و حتما در چنین مواردی باید با متخصص گوارش خوب صحبت کنید.

۵- در صورتی که افت ناگهانی وزن یا کاهش شدید اشتها داشته‌اید

دلایل زیادی برای کاهش ناگهانی وزن وجود دارد که معمولا اکثر قریب به اتفاق آنها ناشی از بیماری‌های گوارشی هستند. به عنوان مثال زخم معده می‌تواند وزن بیمار را به شدت کاهش دهد. همچنین انواع زخم معده، زخم مری و زخم اثنی عشر هم می‌توانند منجر به کاهش ناگهانی وزن بیمار شوند.

۶- در صورتی که احساس ضعف و بی‌حالی دارید

احساس حس ضعف و بی حالی دلایل متعددی دارد که برخی از آنها به معده و گوارش مربوط هستند. یکی از عواملی که می‌تواند ناشی از این بی‌حالی باشد، خونریزی احتمالی داخلی در دستگاه گوارش است. همین خونریزی می‌تواند منجر به کم‌خونی شود که خودش در ادامه می‌تواند ضعف عضلانی را به همراه داشته باشد.

۷- در صورتی که استفراغ زیاد یا استفراغ همراه با خون دارید

استفراغ ممکن است به دلیل یک مسمومیت ساده اتفاق بیفتد. اما این احتمال هم وجود دارد که پشت استفراغ، یک بیماری گوارشی وجود داشته باشد. به عنوان مثال می‌توان به بیماری کرون اشاره کرد.

۸- در صورتی که به صورت مداوم سوزش سر دل دارید

خیلی از افراد هر چند وقت یک‌بار و به صورت پراکنده سوزش سر دل را تجربه می‌کنند. این موضوع به این شکل اغلب جای نگرانی ندارد. اما در صورت تکرار شدن پیوسته‌ی سوزش‌ها باید با دکتر گوارش تماس بگیرید. در چنین مواردی ممکن است احتمال رفلاکس (ریفلاکس) گاستروازوفاژیال معده (GERD) وجود داشته باشد یا اینکه مری بارت (Barrett’s Esophagus) و حتی سرطان مری شما را تهدید کند. تعدادی از این موارد با تجویز دارو برطرف می‌شوند و برخی از آنها هم نیاز به جراحی دارند.

۹- در صورتی که رنگ‌تان زرد شده است

دلایل زیادی وجود دارند که می‌توانند منجر به رنگ‌پریدگی و زردی پوست شوند. اما یکی از دلایل زرد شدن پوست می‌تواند انواع سرطان‌های دستگاه گوارش باشد. سرطان معده و روده، سرطان پانکراس و سرطان مری می‌توانند رنگ پوست صورت را به سمت زردی سوق دهند. با توجه به اینکه سرطانی مثل سرطان لوزالمعده علائم اولیه ندارد، نیاز است زردی پوست را جدی بگیرید و در صورت مشاهده دیدن علائم دیگری مثل مشکلات گوارشی به دکتر گوارش مراجعه کنید.

۱۰- در صورتی که مدام نفخ می‌کنید

بعضی از غذاها ذاتا نفاخ هستند و می‌توانند موجب بروز نفخ در هر فردی شوند. اما اگر نفخ کردن‌ها به صورت ادامه‌دار باشد و گاهی اوقات شما را دچار حالت تهوع کند، می‌تواند دلیلی بر یک مشکل معده یا روده باشد. در چنین مواردی حتما نیاز دارید با یک دکتر گوارش مشورت کنید.

۱۱- در صورتی که بلع دردناک یا درد مری دارید

اگر مدام در بلعیدن غذا دچار مشکل می‌شوید، در هنگام بلعیدن غذا در مری‌تان احساس درد دارید یا حس می‌کنید که غذا پس از قورت دادن در مری شما گیر می‌کند، باید از یک دکتر متخصص گوارش کمک بگیرید. دکترهای گوارش با انجام تست‌هایی از قبیل آندوسکوپی سعی می‌کنند مشکل مری را شناسایی کنند.

۱۲- در صورتی که در سنین بالای ۵۰ سال قرار دارید

افرادی که در سنین بین ۵۰ تا ۷۵ سال قرار دارند، پتانسیل زیادی برای ابتلا به سرطان کولورکتال (سرطان روده بزرگ) دارند. تست‌های غربالگری خاصی برای پیشگیری از ابتلا به این نوع از سرطان طراحی شده است که در طول آنها، فرد بزرگسال با استفاده از کولونوسکوپی می‌تواند سلامتی خود را بررسی کند.

نمی‌دانم به کدام دکتر باید مراجعه کنم؛ آیا باید پیش دکتر گوارش بروم؟

معمولا روال به این صورت است که ابتدا باید پیش دکتر متخصص داخلی یا دکتر عمومی بروید و در صورت نیاز و به تشخیص این دکترها، به یک دکتر فوق تخصص گوارش و کبد مراجعه کنید. پیدا کردن بهترین متخصص گوارش کار چندان سختی نیست؛ اما بهتر است که ابتدا به یک دکتر عمومی یا داخلی سر بزنید و پس از انجام تصویربرداری یا دادن آزمایش راهی مطب متخصص گوارش و کبد شوید.

درباره خیلی از بیماری‌های مرتبط با دستگاه گوارش اصلا نیازی نیست به متخصص گوارش مراجعه کنید. خیلی از دکترهای متخصص داخلی یا پزشکان عمومی می‌توانند مشکل را به راحتی تشخیص دهند و درمان کنند.