انواع تصویر برداری پزشکی؛ از ماهیت تا کاربرد
آیا تا به حال نام ام آر آی و یا سی تی اسکن را شنیدهاید؟ آیا شده به پزشک متخصص مراجعه کنید و به شما بگوید تا ام آر آی یا سی تی اسکن انجام ندهید هیچ چیز مشخص نمی شود؟ ام آر آی و سی تی اسکن دو مورد از انواع رایج تصویربرداری پزشکی
آیا تا به حال نام ام آر آی و یا سی تی اسکن را شنیدهاید؟ آیا شده به پزشک متخصص مراجعه کنید و به شما بگوید تا ام آر آی یا سی تی اسکن انجام ندهید هیچ چیز مشخص نمی شود؟ ام آر آی و سی تی اسکن دو مورد از انواع رایج تصویربرداری پزشکی هستند که کمک میکنند تا بیماریهای خاص و زمینهای در اندامهای داخلی تشخیص داده شوند.
تصویربرداری پزشکی، به نحوی دستیار پزشکان به شمار میرود و به آنها در روند تشخیص بیماری و همچنین انتخاب روش درمان، کمک شایانی میکند. برای آشنایی بیشتر با انواع تصویر برداری پزشکی، ماهیت و کاربردهای هر کدام، در ادامه این مقاله همراه ما باشید.
۵ روش پرکاربرد تصویر برداری پزشکی
تصویربرداری پزشکی، انواع مختلفی دارد ولی رایج ترین آنها، تصویربرداری با اشعه ایکس، دستگاه های سونوگرافی، سی تی اسکن، ام آر آی و تصویربرداری هسته ای را شامل می شود که در ادامه به طو کامل آنها را بررسی می کنیم.
۱. تصویربرداری با اشعه ایکس
این روش، قدیمیترین و رایجترین نوع تصویربرداری پزشکی است. اشعه ایکس از تابش الکترومغناطیسی با طول موج کوتاه استفاده کرده که میتواند از بافتهای مختلف بدن عبور کند. استخوانها به دلیل چگالی بالا، اشعه ایکس را بیشتر جذب میکنند و در تصاویر به رنگ سفید دیده میشوند، در حالی که عضلات و سایر بافتها، اشعه ایکس را بیشتر عبور میدهند و در تصاویر به رنگ خاکستری یا سیاه دیده میشوند. این نوع از تصویربرداری پزشکی کاربردها و مزایای متفاوتی برای بیماران به همراه دارد که عبارتند از:
کاربردهای تصویربرداری با اشعه ایکس:
- بررسی اشیاء بلعیده شده
- تشخیص شکستگی استخوانها
- تشخیص عفونتهای ریه (پنومونی)
- بررسی مشکلات ریه مانند ذات الریه
- ماموگرافی برای تشخیص سرطان پستان
- تشخیص پوسیدگی دندان و مشکلات دهان و فک
- تشخیص مشکلات گوارشی با استفاده از ماده حاجب
- تشخیص شکستگی، ترک خوردگی و یا عفونت استخوان
مزایای تصویربرداری با اشعه ایکس:
- سریع، ارزان و در دسترس
- بسیار مفید به خصوص در موارد اورژانسی
- مناسب برای تشخیص اولیه بسیاری از بیماریها
۲.سونوگرافی
در روش تصویربرداری سونوگرافی، از امواج صوتی با فرکانس بالا برای تصویربرداری از داخل بدن استفاده میشود. این امواج صوتی توسط یک مبدل به بدن ارسال میشوند و پس از برخورد با بافتهای مختلف، به مبدل باز میگردند. با تجزیه و تحلیل این امواج بازگشتی، تصاویری از ساختارهای داخلی بدن ایجاد میشود.
سونوگرافی یا همان اولتراسوند روشی بیخطر و بدون درد بوده و به طور گسترده در زنان باردار برای بررسی وضعیت جنین، مشکلات رحم و تخمدان و یا کلیه استفاده میشود. موارد استفاده از اولتراسوند در پزشکی بسیار گسترده هستند و در ادامه تعدادی از آنها را بررسی کردیم.
کاربردهای تصویربرداری به روش سونوگرافی
- بررسی اندامهای داخلی مانند کبد، کلیه، طحال، رحم و تخمدان
- تشخیص بیماریهای کبد، کیسه صفرا، کلیهها و پانکراس
- بررسی عضلات، مفاصل و رگهای خونی
- بررسی سلامت جنین در دوران بارداری
- تشخیص و بررسی تودهها و تومورها
- بررسی قلب و عروق
قطعا برای تشخیص هر بیماری یک نوع خاص از دستگاه سونوگرافی مورد نیاز است. شما می توانید برای آگاهی از انواع دستگاه سونوگرافی برای بیماری های مختلف، به این مطلب مراجعه کنید.
مزایای سونوگرافی چیست؟
- ارزان و قابل حمل
- بدون اشعه و بیخطر
- ارائه تصاویر زنده و پویا از اندامها
- روشی ایده آل برای بررسی برخی از اندامها مانند کبد و کیسه صفرا
۳.سی تی اسکن (توموگرافی کامپیوتری)
سی تی اسکن یا CT Scan، از اشعه ایکس و کامپیوتر، برای ایجاد تصاویر مقطعی از بدن استفاده میکند. سی تی اسکن اطلاعات دقیقتری از ساختارهای داخلی بدن در مقایسه با اشعه ایکس ساده ارائه میدهد و کاربردهای متنوعی دارد.
کاربردهای سی تی اسکن:
- بررسی خونریزی داخلی و آسیبهای تروماتیک
- تشخیص تومورها و سرطانها و حتی بیماریهای قلبی و عروقی
- بررسی اندامهای داخلی مانند مغز، قلب، ریهها و کبد
- تصویربرداری دقیق از استخوانها، ستون فقرات و مفاصل
- تشخیص تومورها، خونریزی داخلی و آسیبهای تروماتیک
در مورد مزایای این روش باید گفت سی تی اسکن میتواند جزئیات دقیق و تصاویری با وضوح بالا تهیه کند، به تشخیص و بررسی دقیق بیماریهای عروقی و تومورها کمک کند و یا در مواقعی که از سونوگرافی و تصویربرداری اشعه ایکس نتیجهی مطلوبی بدست نیامد، انتخاب مناسبی یرای تشخیص بیماریها باشد.
۴.ام آر آی (تصویربرداری رزونانس مغناطیسی):
این روش از میدان مغناطیسی و امواج رادیویی برای ایجاد تصاویر دقیق از بافتهای نرم بدن استفاده میکند. ام آر آی در تشخیص بیماریهای مغز و اعصاب، ستون فقرات، عضلات و مفاصل بسیار کاربردی است.
کاربردها و مزابای ام آر آی
- بررسی رگهای خونی و قلب
- تشخیص تومورهای مغزی و نخاعی
- بررسی آسیبهای دیسک کمر و گردن
- بررسی بافتهای نرم، عضلات، مفاصل و ستون فقرات
- تشخیص بیماریهای اسکلروتیپ چندگانه (MS) و آلزایمر
- تشخیص آسیبهای ورزشی، تومورها و بیماریهای عصبی
در خصوص مزایا و فواید استفاده از این روش باید گفت تصویربرداری پزشکی ام آر آی (MRI) بی خطر بوده و با استفاده از اشعههایی بی خطر، تصاویری با جزئیات و وضوح بالا را از اندامهای داخلی تهیه میکند. این روش از آن جهت مفید است که میتواند بسیاری از بیماریهای اسکلتی – عضلاتی و عصبی در بدن را شناسایی کند.
۵.روش تصویر برداری هستهای
یکی دیگر از انواع روشهای تصویربرداری پزشکی، تصویربرداری هستهای میباشد. این روش با استفاده از تزریق مواد رادیواکتیو به بدن انجام شده و برای ردیابی و تصویربرداری از عملکردهای مختلف بدن مورد استفاده قرار میگیرد. مواد رادیواکتیو به طور خاص به سلولها یا اندامهای مورد نظر تزریق میشوند و سپس با استفاده از دوربینهای مخصوص، تصویری از آنها گرفته میشود و اختلالات را شناسایی خواهند کرد.
کاربردهای تصویربرداری هستهای
- تشخیص و درمان سرطانها
- بررسی عملکرد مغز
- تشخیص بیماریهای التهابی
- بررسی بیماریهای قلبی
- تشخیص و درمان بیماریهای غدد درون ریز
تصویربرداری هستهآی چه مزیتی دارد؟
تصویربرداری پزشکی به روش هستهای از دقت بسیار بالا برخوردار بوده و روشی غیر تهاجمی شناخته میشود. این روش طیف وسیعی از بیماریها و اختلالات اندامی را بررسی کرده و اگر مشکل خاصی وجود داشته باشد، آن را در تصاویر ایجاد شده به نمایش در میآورد.
چرا تصویربرداری در علم پزشکی اهمیت دارد؟
تنوع روشهای تصویربرداری پزشکی، از جمله مهمترین دلایلی است که از این روشها در علم پزشکی استفاده میشود. این تصویربرداریها نیاز به تجویز پزشک داشته و بدون دستور پزشک انجام نمیشوند. همچنین برخی خطرات احتمالی وجود دارند که ناشی از اشعه بوده ولی به طور کلی مشکل خاصی برای بیماران به وجود نمیآورند. از دیگر دلایلی که باعث میشود تا از انواع روشهای تصویربرداری در علم پزشکی استفاده شود عبارتند از:
- حفظ حریم خصوصی افراد
- هزینه مناسب و نسبتاً اقتصادی
- استفاده از تکنولوژیهای پیشرفته برای تصویربرداری
- تفسیر نتایج عالی و شناسایی بیماریهای مغز و استخوان و عروقی و …
نکاتی در مورد تصویربرداری پزشکی
- انتخاب نوع تصویربرداری مناسب به عواملی مانند علائم بیمار، سابقه پزشکی و تشخیص احتمالی پزشک بستگی دارد.
- برخی از روشهای تصویربرداری ممکن است عوارض جانبی داشته باشند که باید قبل از انجام آنها با پزشک مشورت کرد.
- زنان باردار و شیرده باید قبل از انجام تصویربرداری، پزشک خود را مطلع کنند.
تصویربرداری پزشکی، از جمله روش هایی است که پیشرفت بسیار مهمی در دنیای پزشکی ایجاد کرده است و ظهور تکنولوژی های جدید تصویربرداری نیز موجب شده است تا این روند رشد متوقف نشود و در نتیجه تشخیص و درمان بیماری ها همواره سریع تر و بهتر انجام شود.
ارسال نظر شما
مجموع نظرات : 0 در انتظار بررسی : 0 انتشار یافته : ۰